Uit een recent persbericht van het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) van 28 oktober ’13: “De ene huisarts verwijst drie keer vaker dan de andere”….

Dit maakt naar mijn mening nog eens pijnlijk duidelijk hoe verschillend de medische zorg in ons land nog georganiseerd is. Terwijl substitutie van zorg hoog op de landelijke (politieke) agenda staat, is dit een van de signalen dat er nog veel moet gebeuren. Nog een paar signalen:

Uit onderzoek onder huisartsen blijkt dat het aantal patiënten met eenvoudige gezondheidsklachten ruim een kwart van de consulten betreft (Neprofarm, oktober ’13). Neprofarm concludeert daaruit nogal ferm dat 27 procent van huisartsbezoeken overbodig is,  maar toch ….

En een laatste: uit door het NIVEL (rapport van november 2011) geïnitieerd onderzoek naar de ontwikkeling van kleine kwalen in de huisartsenpraktijk blijkt sprake van een toename van 26% van het aantal gewogen patiëntcontacten in de periode 2006-2009.  Bijna de helft van deze patiënten verliet de praktijk zonder voorschrift voor een geneesmiddel of een verwijzing. Deze kleine kwalen kunnen vermoedelijk meestal met zelfzorg (afwachtend beleid of zelfzorgmiddel) verholpen worden.

In het Onderhandelaarsresultaat eerste lijn 2014 tot en met 2017 tussen diverse zorgpartijen en Minister Edith Schippers (VWS) van juli 2013 staat genoemd: “Mensen moeten zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun gezondheid. Wanneer dat niet meer mogelijk is en gezondheidsproblemen niet meer zelf opgelost kunnen worden dan pas is professionele zorg en ondersteuning nodig.” Maar ook: “Zorg op de juiste plaats, waaronder substitutie van zorg van de tweede naar de eerste lijn naar zelfzorg is een gedeeld belang van partijen en vereist een gezamenlijke inzet.” Met andere woorden: substitutie van zorg van medisch-specialisten naar de huisarts, en van de huisarts naar zelfzorg.

Maar kijk vervolgens eens naar het verschil in omvang tussen de huisartsenzorg (€ 2,5 miljard) en medisch specialistische zorg (€ 22,4 miljard). Zelfs al zou maar een klein percentage van de medisch specialistische zorg in bij de huisartsenzorg terecht komen, dan nog betekent dat al snel een enorme toename in de huisartsenzorg!

Als we de doelmatigheid in de zorg willen verbeteren en de zorgkosten willen beteugelen via substitutie van zorg, dan moet er veel gebeuren. Het is te zacht uitgedrukt om te zeggen dat dit organisatorische aanpassingen vraagt. Organisatorische hervormingen zijn hiervoor vereist. Wie neemt het voortouw?